Балаларға қатысты зорлық-зомбылық тек физикалық және жыныстық зорлық-зомбылық немесе азғындық жағдайларын ғана емес, сонымен қатар балалардың негізгі мүдделері мен қажеттіліктерін елемеуді, яғни олардың тамақ, киім, тәрбие, білім, медициналық көмекке деген қажеттіліктерін қанағаттандырмауды білдіреді.
Балаларға қатысты зорлық-зомбылық түрлері:
● физикалық зорлық – зомбылық-ата-аналардың баланың физикалық, психикалық және психикалық денсаулығына зиян келтіретін немесе зақымдану қаупі бар әрекеттері (әрекетсіздігі) (дене жазасы, алақан соғу, тебу, тырнау, күйік, тұншығу, итеру, түкіру, таяқ, белдік, пышақ және т. б.);
● балаларға қамқорлық жасамау – баланың негізгі қажеттіліктеріне назар аудармау: тамақ, киім, медициналық көмек, қадағалау қажеттіліктері;
● балаларға эмоционалды түрде қатыгездік (психикалық зорлық-зомбылық: ұрысу, айқайлау, балаға тағылған айып, оның жетістіктерін төмендету, қадір-қасиетін қорлау және т. б.).
Отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша ата-аналарға ұсыныстар
– Үйде жылулықпен, жағымды қызығушылықпен және ересек отбасы мүшелерінің қатысуымен сипатталатын орта жасаңыз.
– Үйдегі мәселелерді шешуде балаларды қорқыту әдісін қолданбаңыз.
– Бір-біріне және балаларға қатысты өзара қорлау мен қатал айыптауларға түспеңіз.
– Психологиялық зорлық-зомбылық (яғни, өзін-өзі бағалауды қорлау, ауызша қорлау, балаларға дөрекілік) баланы қатты ренжітуі мүмкін екенін ұмытпаңыз.
– Отбасы мүшелеріне экономикалық зорлық-зомбылықты қолданбаңыз.
– Ешкімге ешқашан физикалық зорлық-зомбылық көрсетпеуге тырысыңыз.
– Балаларды кішкентайларға, қарттарға, науқастар мен әлсіздерге қамқорлық жасауға үйретіңіз.
– Балаларға шынайы көркем әдебиетті оқуға кеңес беріңіз, оларға бейнефильмдерді таңдауда жақсы талғамды дамытуға көмектесіңіз. Балалармен бірге оқыңыз.
– Есіңізде болсын, “еркелету әрқашан дөрекі күштен гөрі көп нәрсеге қол жеткізеді”. В. А. Сухомлинский: ” Бала ұрған адамды жек көреді”, – деген.
– Өзіңіз балаларыңызға үлгі болыңыз!